Wspinanie na kursie skałkowym

Jakiego rodzaju wspinanie będzie na kursie skałkowym?

Wspinanie występuje w wielu postaciach i dla osoby zupełnie początkującej takie pojęcia jak wspinanie na wędkę, na własnej asekuracji będą czarną magią. Zwłaszcza jak wybieramy się na kurs skałkowy to chcielibyśmy wiedzieć w co się pakujemy :-). Tutaj zamieszczam wyjaśnienie kilku pojęć.

Wspinanie jako takie polega na tym, aby przejść fragment skalnej ściany (zazwyczaj poruszamy się do góry). Taka ściana może mieć wysokość kilkunastu metrów (w większości przypadków), a może mieć kilkaset lub nawet kilka kilometrów.

Łatwo się domyślić, że odpadnięcie z takiej ściany i swobodny kilkunastometrowy lot nie skończy się dla nas dobrze. Dlatego wymyślono wiele technik asekuracji, gdzie głównym elementem zabezpieczającym nasz upadek jest lina i wiele karabinków wspinaczkowych. Te techniki doskonalono od dziesięcioleci i dziś zapewniają niemal stuprocentowe bezpieczeństwo podczas wspinania - zwróć uwagę na “niemal” :-). Kluczowe jest odpowiednie wyszkolenie, którego nie da się nabyć w książce, czy internecie. Tylko praktyka ;).

Zdarzają się specjaliści, którzy pokonają takie ściany bez liny, ale jest to ryzykowne i poprzedzone wieloletnim treningiem. Osobom początkującym zaleca się naukę wspinaczki pod okiem doświadczonej osoby (kolega lub (lepiej) zawodowy instruktor wspinaczki).

Typowa wspinaczka wygląda tak, że pod ścianę podchodzą dwie osoby, które mają zamiar wspinać się na drodze wspinaczkowej. Nie robią tego na raz, lecz w danej chwili wspina się jedna osoba, a druga ubezpiecza go (w slangu wspinaczkowym asekuruje) za pomocą liny wspinaczkowej i systemu punktów asekuracyjnych. Jeśli ta pierwsza osoba (w slangu prowadzący) odpadnie od ściany, to asekurant wyłapie jego lot (za pomocą specjalnego przyrządu asekuracyjnego). To tak ogólnie. W praktyce występuje wiele sposobów asekuracji, o których za chwilę napiszę. Większość podstawowych technik nauczysz się na podstawowym kursie wspinaczkowym lub kursie skałkowym (zwanym też kursem wspinaczki skalnej. W linku znajdziesz więcej szczegółów). Jeśli więc wybierasz się na taki kurs to poniższe techniki będziesz stosował (oczywiście na w miarę łatwych drogach).

Wspinanie na wędkę

Jest to najprostszy sposób asekuracji i bardzo popularny na ściankach wspinaczkowych wśród osób początkujących. Lina jest przełożona przez stanowisko (zazwyczaj stalowy karabinek) u szczytu ściany. Wspinający przywiązany jest do liny, a drugi wspinacz asekuruje go na dole. Po skończeniu drogi wspinacz jest opuszczany na dół przez asekuranta. Jeśli w trakcie pokonywania drogi wspinaczkowej okaże się, że wspinający nie jest wstanie jej zrobić to odpada i natychmiast zawisa na linie, dzięki czemu jego lot jest minimalny (kilkanaście centymetrów).

Paweł Toborowicz podczas wędkowania drogi na ściance wspinaczkowej Avatar w Krakowie

Jest to najbezpieczniejsza forma wspinaczki z liną i jako taka zalecana dla osób początkujących.

Wspinanie na prowadzeniu (drogi sportowe)

Kolejnym wspinaczkowym etapem jest prowadzenie, czyli nie mamy założonej liny u góry, tylko wiążemy się do liny na dole i zaczynamy się wspinać. W międzyczasie partner nas asekuruje. Aby nie spaść do podstawy ściany, to co 1,5-2 metry wpinamy linę do tzw. przelotów. Są to osadzone na stałe punkty (ringi lub spity), które mają sporą wytrzymałość. Wpięcie liny następuje za pomocą ekspresów (dwa karabinki połączone krótką tasiemką).

Wspinanie na prowadzeniu

Po dojściu do góry wpinamy się do stanowiska (które również montowane jest na stałe na drogach wspinaczkowych) i partner opuszcza nas do podstawy ściany. Takie drogi wspinaczkowe mają w Polsce zazwyczaj kilkanaście metrów (15-30), ale zdarzają się dłuższe (np. 40 metrowe na Sokolicy w okolicach Krakowa). Do ich pokonania potrzebujemy odpowiedniej długości liny (zazwyczaj liny mają 60 metrów), tak aby móc wejść te 30 metrów, a następnie być opuszczonym przez partnera 30 metrów.

Prowadzenie jest o tyle bardziej wymagające od wspinaczki na wędkę, że podczas odpadnięcia mogą zdarzyć się kilkumetrowe loty wspinaczkowe. Dlatego, że jeśli wyjdziemy jeden metr nad przelot to odpadając polecimy jeden metr do przelotu, następnie jeden metr poniżej (tyle mamy luźnej liny). Do tego lina wspinaczkowa jest dynamiczna i rozciąga się trochę, jednocześnie pochłaniając energię upadku. W praktyce polecimy 2 metry + musimy dodać do tego 1-2 metry, które będą zależeć od innych czynników (np. luzy w układzie asekuracyjnym, rozciągnięcie liny, czy poderwanie do góry naszego asekuranta).

Rysunek ze strony Petzl.com

Mimo tego loty wspinaczkowe są względnie bezpieczne i każdego roku na świecie zdarzają się tysiące lotów, z których mały procent kończy się kontuzją, czy śmiercią.

Prowadzenie jest kwintesencją wspinania. Emocje, adrenalina i zaangażowanie, które towarzyszą nam podczas prowadzenia są wyjątkowe i dlatego tak wiele osób chce się wspinać.

Wspinanie na drogach z asekuracją własną (trad)

Drogi tradycyjne nie są wyposażone w komplet stałych punktów przelotowych. Większość dróg w górach taka jest, a i w skałkach zdarzają się takie drogi. Pokonujemy je w taki sposób, że albo zawieszamy wędkę, albo prowadzimy (podobnie jak na drogach sportowych). Jako, że nie ma zainstalowanych ringów to musimy się jakoś sami zabezpieczyć. Służą do tego różnego rodzaju kości, czyli specjalne przyrządy, które osadzamy w zwężających się szczelinach/rysach.

Sylwia Bromek osadza kość podczas prowadzenia na własnej

Sam sprzęt spokojnie wytrzyma odpadnięcie wspinacza, ale niezbędne są umiejętności poprawnego osadzania takich przelotów. Tutaj praktyka jest niezbędna (najlepiej pod okiem kogoś doświadczonego).

wspinanie-trad-na-malinowej-rysie-rudawy.jpg

Magdalena Trólka na Malinowej Rysie V+ w Rudawach. Fot. Damian Granowski

Wspinanie na drogach wielowyciągowych (obitych)

Wcześniej mieliśmy doczynienia ze wspinaczką jednowyciągową (wspinanie sportowe i trad). Jeśli jednak droga ma 100 metrów, a my mamy linę tylko 60 metrową to potrzebne będzie podzielenie drogi na odcinki, zwane w slangu wspinaczkowym wyciągami. Drogi wielowyciągowe to drogi wspinaczkowe, które mają więcej niż jeden wyciąg, a często mają ich kilkanaście i typowa wielowyciągówka (możliwa do pokonania w jeden dzień) ma długość 200-500 metrów.

Schemat pokonywania takich dróg wygląda tak, że na początku partnerzy wiążą się liną. Pierwsza osoba prowadzi pierwszy wyciąg (maksymalnie na długość posiadanej liny) i zakłada stanowisko (odpowiednio dopina się do gotowego stanowiska). Następnie ta osoba asekuruje drugą osobę z góry, wybierając mu linę. Idący na drugiego zbiera ekspresy (które osadzał wcześniej prowadzący).

Kamila Gajewska idzie na drugiego podczas kursu wspinaczkowego

Po dojściu partnera do stanowiska mamy przed sobą kolejny wyciąg, który trzeba pokonać w ten sam sposób. Może nastąpić tu zmiana na prowadzeniu lub ponownie może się wspinać ta osoba, która pokonała pierwszy wyciąg.

Tym schematem możemy pokonać nawet kilometrowe ściany w ciągu jednego dnia (o ile jesteśmy wystarczająco doświadczeni i przygotowani fizycznie). W naszych Tatrach

występują takie drogi, ale są to raczej drogi dla bardziej zaawansowanych. Za to w polskich skałkach znajdziemy kilka takich dla początkujących (nie są jednak długie). Za to w wielu rejonach zagranicznych spotkamy jednak takie drogi dla początkujących, które potrafią mieć kilkaset metrów.

Wspinaczka górska w Alpach

Wspinanie na drogach wielowyciągowych z asekuracją własną

Stosujemy podobny schemat wspinania na wielowyciągówkach jak we wcześniejszym punkcie. Różnica jest taka, że na wielowyciągówkach z asekuracją tradycyjną musimy sami zakładać przeloty, co automatycznie powoduje, że mamy ze sobą więcej sprzętu wspinaczkowego i musimy być odpowiednio wyszkoleni, żeby robić to bezpiecznie. Takie wspinanie w większości występuje w Tatrach Wysokich, ale zdarzają się one w skałkach (chyba najfajniejsze występują w Sokolikach).

Wspinanie wielowyciągowe na Sokoliku Małym (Góry Sokole)

Tyle jeśli chodzi o podstawy schematów asekurowania się i wspinania. Więcej o rodzajach wspinania (i kursach potrzebnych do wspinania na nich) znajdziesz tutaj: Jakie są rodzaje wspinania?


Oprócz samego wspinania korzystamy z wielu technik wspinaczkowych (których uczymy się na różnych kursach). Takie najbardziej podstawowe to:

Samodzielne zjazdy na linie

Na drogach sportowych jesteśmy opuszczani przez partnera do podstawy ściany. Na wielowyciągówkach sprawa wygląda trochę inaczej. Często po przejściu danej drogi w górach wychodzimy na wierzchołek i schodzimy na piechotę szlakiem. W niektórych rejonach zdarza się, że wygodniejszą (i nieraz bezpieczniejszą) opcją są zjazdy na linie do podstawy ściany.

W skrócie: przypinamy taką linę do stanowiska, składamy ją na pół i zrzucamy w dół. Następnie dopinamy się do liny i zjeżdżamy do kolejnego stanowiska. Tam dopinamy się do niego, ściągamy linę, znów ją przepinamy i zjeżdżamy do następnego stanowiska. Tym sposobem możemy wykonać kilkanaście zjazdów i np. na długich drogach w Alpach w rejonie Chamonix po przejściu 20 wyciągów mamy 20 zjazdów.

Więcej o zjazdach na linie.

Podstawy autoratownictwa

Wspinanie należy do grupy sportów ekstremalnych (zwłaszcza w górach) i jako takie jest niebezpieczne - należy się liczyć z wypadkami. W górach nie zawsze możemy liczyć na pomoc ratowników, więc wynaleziono sporo różnych technik autoratowniczych, które mają na celu pomóc sobie samemu i naszemu partnerowi. Musimy pamiętać o tym, że życie naszego partnera może zależeć przede wszystkim od szybko udzielonej pomocy, więc warto te techniki mieć opanowane.

Tzw. flaszencug, czyli holowanie partnera do stanowiska. Fot. Damian Granowski

Przykładowo możemy nauczyć się jak podejść na linie (jeśli np. podczas zjazdów zaklinuje się nam lina), przejechać przez uszkodzony fragment liny, opuścić partnera do stanowiska i wiele innych.

Damian Granowski (instruktor wspinaczki skalnej PZA)

Jest to jeden z cyklu artykułów na temat wyboru kursów wspinaczkowych. Jeśli jeszcze nie czytałeś to polecam zapoznać się z tymi wpisami:

Wybierać się na kurs wspinaczkowy, czy kształcić się samemu?  (przed lekturą niniejszego artykułu)

Jaki kurs wspinaczkowy wybrać (szczególnie przed lekturą niniejszego artykułu)

Jakiego instruktora wspinaczki wybrać? (po lekturze niniejszego artykułu)

Jakie kursy wspinaczkowe można zrobić zimą

Samodzielny rozwój wspinaczkowy po kursie skałkowym

Jak zacząć samodzielne wspinanie w Tatrach? (po lekturze wszystkich trzech poprzednich)

10 porad dla początkujących wspinaczy 

Jeśli będziesz miał problemy ze zrozumieniem niektórych sformułowań w tym artykule to szukaj pomocy tutaj:

Słownik terminów outdoorowych

Słownik slangu wspinaczkowego