Jak wybrać instruktora wspinaczki?

Jak wybrać instruktora wspinaczki?

Bardzo ważną kwestią jest wybór odpowiedniego instruktora (i szkoły wspinaczkowej). Jeśli zależy Wam na jakości to koniecznie wybierajcie świadomie. Poniżej zawarłem kilka uwag (starałem się być obiektywny), które Wam w tym pomogą.

Jest to jeden z cyklu artykułów na temat wyboru kursów wspinaczkowych. Jeśli jeszcze nie czytałeś to polecam zapoznać się z tymi wpisami:

Wybierać się na kurs wspinaczkowy, czy kształcić się samemu?  (przed lekturą niniejszego artykułu)

Jaki kurs wspinaczkowy wybrać (szczególnie przed lekturą niniejszego artykułu)

Możliwości kursowe zimą

Jak zacząć samodzielne wspinanie w Tatrach? (po lekturze wszystkich trzech poprzednich) 

10 porad dla początkujących wspinaczy 

Jeśli będziesz miał problemy ze zrozumieniem niektórych sformułowań w tym artykule to szukaj pomocy tutaj:

Słownik terminów outdoorowych

Słownik slangu wspinaczkowego

Cechy instruktora wspinaczki

Profesjonalizm

Bez tego nie mamy o czym gadać. W czasach gdy instruktorem wspinania może być każdy (nie trzeba mieć ukończonego kursu wspinania) lub można zrobić taki kurs przez internet (sic!), odbycie porządnego kursu instruktorskiego procentuje w późniejszym prowadzeniu kursów. 

Przez ostatnie lata najbardziej popularne były kursy: Instruktora rekreacji (specjalność wspinaczka sportowa), Instruktora sportu (specjalność wspinaczka sportowa), Instruktora wspinaczki skalnej (tylko kursy PZA). Wypuściły na rynek mnóstwo instruktorów o różnych umiejętnościach. Osobiście brałem udział w dwóch kursach instruktorskich (IS u K. Rozbickiego i P. Kruczka oraz IWS PZA) i poziom szkolenia był mniej więcej podobny. Różnica występowała w materiale kursantów :-). Na instruktora sportu trzeba było zrobić min. VI.3+ RP, aby spełnić warunki. Przy IWS PZA było min. 20 dróg VI.3 RP + kilkanaście dróg na własnej, na wielowyciągówkach i w górach. Odsiew potencjalnych kandydatów był o wiele bardziej szczegółowy. W myśl tego, że "Nie każdy dobry wspinacz będzie dobrym instruktorem, ale dobry instruktor musi być dobrym wspinaczem". Dziś już wymagania są większe :)

Trzeba to powiedzieć jasno. Na polskim rynku szkoleniowym najlepszą renomę mają instruktorzy Polskiego Związku Alpinizmu i przewodnicy IVBV (tutaj to jednak w większości bardziej usługi przewodnickie i doszkalające). Właściwie jako jedyne "federacje" prowadzą doszkalania/unifikacje swoich instruktorów i wyznaczają standardy szkoleniowe, za którymi inni instruktorzy podążają (z lepszym lub gorszym skutkiem).

Ćwiczenie zjazdów na kursie taternickim PZA w Tatrach

Jedne z trudniejszych szkoleń to kursy taternickie w Tatrach

Pamiętaj, że piszę to z perspektywy bycia nowym instruktorem PZA ;-). Więc moje słowa mogą być odczytane jako swoiste "lokowanie produktu". Szczerze jednak mówiąc jest coś na rzeczy z instruktorami Pezety i dlatego ukończyłem kurs IWS PZA. Wśród instruktorów sportu (nie tylko PZA) znajdziesz wielu dobrych, ale zalecałbym wywiad środowiskowy (przy PZA również), o czym później).

Aby nie rozpisywać się za długo (będzie to tematem innego artykułu) powiem, że dobrze jeśli instruktor otrzyma stosowne wykształcenie, które pozwoli mu wystartować z dobrego poziomu szkoleniowego, a nie dopiero zdobywać je na żywym materiale. Oczywiście ilość lat szkoleniowych gra dużą rolę. Czytaj "im więcej tym lepiej", ale zwrócić trzeba uwagę, jak bardzo aktywny był w tym czasie. Przykładowo: ktoś przez 5 lat przeszkoli 200 osób, a ktoś inny przez 10 lat 100.

Solidność

Damian Granowski - instruktor wspinaczki

Widać, że robi swoją robotę ;). Choć czasami należy pozostawić kursantów samym sobie, aby rozwiązali problem. Jak np. na powyższym obrazku, gdy w Paklenicy zaklinowała się Nam lina. Tutaj instruktor zajął się delektowaniem widoków.

Etyka

"Dla mnie najcudowniejszym elementem wspinaczki są ludzie, których dzięki niej poznałem. Nie potrafię tego dobrze wyrazić słowami, lecz wspinaczka rozwija specyficzne psychiczne nastawienie – po prostu czujesz się ponad wieloma sprawami." Warren Harding

Rodzaj uprawianego wspinania

W końcu dobry nauczyciel powinien pomóc Wam w realizacji Waszych przyszłych celów (albo odwieść od nich).

Cóż, nie może to być żaden "cienias i rzadziak" ;-). Musi reprezentować odpowiedni poziom sportowy i doświadczenie. Pamiętaj jednak, że "Nie każdy dobry wspinacz będzie dobrym instruktorem, ale dobry instruktor musi być dobrym wspinaczem". Jest jednak spora grupa starszej daty instruktorów, którzy z racji wieku nie są już tak dobrymi wspinaczami (swego czasu jednak byli), ale ich doświadczenie i metodyka stoją na bardzo wysokim poziomie. Idealnie oczywiście jak mamy w pakiecie wszystkie te cechy.

Jak sprawdzić naszego kandydata? Z pomocą przychodzi internet (google, fora wspinaczkowe, grupy facebookowe), znajomi, wspinacze lub sam potencjalny instruktor. Trzeba sprawdzić jakie ma on osiągnięcia wspinaczkowe, być może znajdziecie jego wykaz wspinaczkowy (o którym niżej). Swego czasu napisałem nawet artykuł, pomocny przy określaniu klasy przejścia.

Wykaz wspinaczkowy to spis dróg wspinaczkowych pokonanych przez daną osobę. Pozwala się zorientować innym w osiągnięciach danego wspinacza. Dla wprawnego oka powie więcej niż 1000 słów ;). Każdy szanujący się instruktor ma gdzieś pewnie spisany, więc jeśli nie znajdziesz go w odmętach internetu to zawsze możesz poprosić o niego ;).

Charakter i "chemia"

Zawód instruktora wymaga cierpliwości i zachowania spokoju nawet przy najbardziej "opornych" kursantach. Wydzierający się instruktor może być twoim koszmarem, więc jeśli czujesz, że to będzie Ci przeszkadzać, to koniecznie dowiedz się, czy nie masz doczynienia z takim przypadkiem.

Jak dzielimy kursantów?
- Na tych którzy chcą zabić siebie,
- na tych którzy chcą zabić siebie i partnera,
- na tych którzy chcą zabić siebie, partnera i instruktora.

Last but not least... Nic nam po najlepszym dydaktyku, jeśli nie będziemy mogli z nim wytrzymać, bo po prostu nie ma "chemii". Jeśli chcemy dobrze spędzić czas to być może warto zorientować się wśród znajomych, czy potencjalny instruktor będzie nam odpowiadał.

Na pocieszenie dodam, że zazwyczaj profesjonaliści potrafią dostosować się i "nadawać na podobnych falach".

Co może nam jeszcze oferować dana szkoła wspinania?

- zniżki na sprzęt wspinaczkowy w zaprzyjaźnionych sklepach,
- zniżki na inne kursy,
- wsparcie na późniejszym etapie naszej drogi wspinaczkowej,
- wstęp do klubu i wielu możliwości, które on daje (w przypadku kursów klubowych).

Ten ostatni przypadek jest dość specyficzny. Robiąc kurs w klubie wysokogórskim (jest ich kilkanaście w Polsce), często mamy zniżkę na zostanie członkiem klubu. Jeśli mamy górskie aspiracje, to klub jest dobrym miejscem na ich rozwijanie. Zazwyczaj dużo się dzieje i można poznać sporo fajnych ludzi. Sprawdźcie koniecznie wcześniej, czy klub "żyje". W Polsce dwa największe kluby to KW Warszawa i KW Kraków. W nich się najwięcej dzieje i mogą stanowić pewien wzorzec, do których można porównywać inne kluby.

Jeszcze mała uwaga - np. KW Kraków wymaga, aby mieć zrobiony kurs skałkowy i do tego przez instruktora z papierami PZA. Także jeśli planujecie wstąpić do jakiegoś klubu wysokogórskiego to zobaczcie jakie są wymagania, żeby później obyło się bez problemów.


Poniżej jeszcze kilka linków, które mogą być pomocne

Wybierać się na kurs wspinaczkowy, czy kształcić się samemu?  (przed lekturą niniejszego artykułu)

Jaki kurs wspinaczkowy wybrać (szczególnie przed lekturą niniejszego artykułu)

Możliwości kursowe zimą

Jak zacząć samodzielne wspinanie w Tatrach? (po lekturze wszystkich trzech poprzednich)

10 porad dla początkujących wspinaczy 

Jeśli będziesz miał problemy ze zrozumieniem niektórych sformułowań w tym artykule to szukaj pomocy tutaj:

Słownik terminów outdoorowych

Słownik slangu wspinaczkowego